مقدمه
با گسترش استفاده از تکنولوژی وب و توسعه برنامههایی که برای کارکرد درین بستر تولید میشوند مباحث مربوط به امنیت پایگاههای داده ای بعد جدیدتری پیدا کرده اند. هر چند از آغاز پیداش پایگاههای داده همواره امنیت و تامین آن یک دغدغه مهم و پیاده سازی مناسب و کارای آن یک خصوصیت بنیادی در پایگاههای داده بوده است اما بهر روی بحث امنیت (Security)همواره در سایه مقولاتی همچون عملکرد مناسب (Functionality) ، کارایی (Performance) و قابلیت اطمینان (Reliability) قرار میگرفت. به عبارتی هنوز هم چندان عجیب نیست اگر ببینیم یک برنامه رده سازمانی (Enterprise Level) با تعداد زیادی Client بدون هیچگونه ملاحظه امنیتی تولید شده و مورد استفاده باشد. حتی میتوان درین زمینه مثالهای جالبتری یافت. اغلب برنامههای Client-Server با نام کاربری sa(System Administrator) به پایگاههای داده متصل میشوند. از دید امنیتی این مطلب یک فاجعه محسوب میشود. هیچ تغییر و یا خرابکاری ای قابل ردیابی نیست، همه کاربران به همه اطلاعات دسترسی دارند و الی آخر.
آنچه ذکر شد ، در واقع تصویری از وضعیت جاری بود، که باید از دو منظر نگریسته شود: عدم وجود مکانیزمهای امنیتی مناسب و نیز در صورت وجود چنین مکانیزمهایی عدم بهره گیری صحیح ازانها یا نداشتن سیاست امنیتی مطلوب.
این وضعیت شاید در دنیای برنامههای مبتنی بر تکنولوژیهای Mainframe یا Client-Server قابل تحمل بود اما در شرایط فعلی که برنامهها با سرعت زیادی به سمت بهره گیری از بستر وب میروند ادامه این روند فاجعه بار است. در حال حاضر دیگر کاربران یک برنامه به صورت بالقوه تنها کارمندان یک سازمان نیستند. هر فردی میتواند به سادگی باز کردن یک مرورگر وب به پایگاه داده شما متصل شود و مطمئن باشید اگر مکانیزمهای امنیتی را رعایت نکرده باشید ، حذف تمامی دادههای شما حتس از عهده یک نفوذگر عادی هم بر میآید.
اجازه دهید یک فرض اساسی را مطرح کنیم. مدیران IT یک سازمان بر دو دسته اند: مدیران نوگرایی که به صورت داوطلبانه سازمان را به سمت ارائه خدمات عمومی و گسترده هدایت میکنند و به همین دلیل تکنولوژی وب را به عنوان تنها بستر موجود برای ارائه این خدمات میپذیرند و مدیران سنتی محافظه کاری که قابلیت اطمینان و کارایی سیستم جاری را تحت هیچ شرایطی حاضر نیستند در معرض خطر قرار دهند. وب از نظر این گروه دوم کماکان یک تکنولوژی مشکوک غیر قابل اطمینان است. در واقع دلایل فنی این گروه دوم هنوز هم چشمگیر و قابل اعتناست، به خصوص گروهی که از mainframeها صحبت میکنند. قابلیت اطمینان ۰٫۹۹۹۹۹ هنوز هم در دنیای غیر Mainframe یک رویاست.
زمانی که بحث امنیت در بستر وب مطرح میشود به صورت عمده سه جزء زیر مد نظر است:
- امنیت سرور(Server Security)
- امنیت در تصدیق اعتبار(Authentication Security)
- امنیت محاوره(Session Security)
در ادامه نگاهی به جزئیات هریک از اجزای این دسته بندی خواهیم داشت.
شاید بخش عمده امنیت سرور مربوط به مدیر شبکه و نیز کارشناس امنیت اطلاعات باشد. ازین نظر DBA مسئولیت چندانی ندارد ، البته این به شرطی ست که قبلا متخصص امنیت شبکه مکانیزمهای امنیتی مناسب را جهت سرور پیش بینی کرده باشد. این مکانیزمها محدوده وسیعی از ابزارها و راه حلهای امنیتی را در بر میگیرد: فایروالها ، تشخیصگرهای نفوذ (Intrusion Detectors) ، ضد ویروسها ، … از جمله ابزارها هستند . معماری امن شبکه و لحاظ کردن مسائل امنیتی درین معماری نیز میتواند حائز اهمیت باشد. تمامی این مباحث زیر مجموعه بحث امنیت شبکه میباشند که در بخش آتی به صورت خیلی مختصر به آن اشاره خواهیم کرد